H νηστεία είναι μια δημοφιλής πρακτική και οι έρευνες δείχνουν ότι έχει πραγματικά οφέλη για την υγεία.
Η σύγχρονη δημοφιλία της νηστείας προέκυψε μετά από πάνω από έναν αιώνα ερευνών και δείχνει ότι ο ακραίος περιορισμός των θερμίδων – μια μείωση στην κατανάλωσή τους από 20-40% – μπορεί να παρατείνει δραματικά τη ζωή των ζώων, συμπεριλαμβανομένων των σκουληκιών, μυγών, ποντικών, αρουραίων και πιθήκων, υπό την προϋπόθεση ότι συνεχίζουν να λαμβάνουν τα θρεπτικά συστατικά που τους είναι απαραίτητα. Καμία άλλη αντιγηραντική παρέμβαση δεν πλησιάζει την αποτελεσματικότητα αυτής της μεθόδου. Αυτές οι έρευνες δείχνουν επίσης ότι οι εξαιρετικά χαμηλές θερμιδικά δίαιτες μειώνουν σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία, ιδιαίτερα του καρκίνου.
Για δεκαετίες, οι επιστήμονες παράβλεπαν την πιθανότητα οι ώρες χωρίς φαγητό να συνεισφέρουν στην υγεία και τη μακροζωία. Σήμερα, είναι προφανές ότι το πότε τρώμε μπορεί να είναι πιο σημαντικό για τη μακροζωία ακόμα και από το πόσο τρώμε.
«Είναι πραγματικά αποδεδειγμένο και νομίζω επικυρωμένο — η νηστεία είναι καλή», λέει η Τζίπι Στράους, γιατρός που ειδικεύεται στην υγιή μακροζωία στο Ιατρικό Κέντρο Sheba του Ισραήλ. «Δεν χρειάζεται να τρώτε τρεις φορές την ημέρα. Ή κάθε τρεις ώρες. Όχι. Δεν είμαστε μωρά. Δεν χρειάζεται να μεγαλώσουμε»
Μύθος ή θεραπεία;
Θα χρειαστούν δεκαετίες – και χιλιάδες εθελοντές με υπεράνθρωπη πειθαρχία για να τηρήσουν ένα πρόγραμμα νηστείας όλο αυτό το διάστημα – για να καθοριστεί εάν ο αυστηρός περιορισμός του πότε τρώμε μπορεί να μας δώσει πολύ περισσότερο χρόνο στη γη. Όμως η πρακτική αυτή έχει ξεκάθαρα πλεονεκτήματα. Μια μελέτη του 2019 παρακολούθησε 2.001 καρδιοπαθείς και διαπίστωσε ότι όσοι νήστευαν τακτικά είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να ζήσουν τέσσερα χρόνια περισσότερα μετά από μια κοινή επέμβαση, τον καρδιακό καθετηριασμό, σε σύγκριση με ασθενείς που δεν νήστευαν ποτέ, το έκαναν για λίγο ή σταμάτησαν πολλά χρόνια νωρίτερα.
Φυσικά, σημασία έχει και το τι τρώμε. Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν στη Νορβηγία υπολόγισαν πρόσφατα ότι ένας 20χρονος που κόβει τα χάμπουργκερ, τα χοτ ντογκ, το άσπρο ψωμί και άλλα βασικά προϊόντα της δυτικής διατροφής και συνηθίζει να τρώει φασόλια, φακές, δημητριακά ολικής αλέσεως, ξηρούς καρπούς, φρούτα και λαχανικά, θα μπορούσε να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής του έως και 13 χρόνια. Και όπως συμβαίνει με την άσκηση, ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσει κάποιος και να αποκομίσει τα οφέλη.
Ένας 60χρονος θα μπορούσε να κερδίσει περισσότερα από οκτώ χρόνια ζωής κι ένας 80χρονος περισσότερα από τρία χρόνια, λένε οι επιστήμονες. Γενικά, η πειθαρχία ενθαρρύνει καλύτερες επιλογές τροφίμων και λιγότερα σνακ.
Περιορισμός θερμίδων σε ένα χάπι
Καμία αντιγηραντική παρέμβαση που έχει δοκιμαστεί από επιστήμονες δεν είχε ισχυρότερα, πιο σταθερά αποτελέσματα από τον περιορισμό των θερμίδων, καθώς μπορεί να αυξήσει τη διάρκεια ζωής των τρωκτικών έως και 50%. Οι πίθηκοι Rhesus – πιο κοντά σε εμάς από τα ποντίκια, από γενετικής απόψεως – ωφελούνται επίσης. Σε μια μελέτη, οι ερευνητές μείωσαν την ημερήσια πρόσληψη θερμίδων των πιθήκων Rhesus κατά 30% για ολόκληρη την ενήλικη ζωή τους, χωρίς να μειώσουν τα θρεπτικά συστατικά. Αυτά τα ζώα όχι μόνο έζησαν περισσότερο από τους πιθήκους που τρέφονταν με κανονικές ποσότητες, αλλά είχαν επίσης λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη, καρδιακές παθήσεις, καρκίνο και τη συρρίκνωση του εγκεφάλου που συχνά έρχεται με το γήρας.
Στους ανθρώπους, η κατανάλωση του ελάχιστου για την επιβίωση μπορεί να αποτρέψει ή να καθυστερήσει ορισμένες ασθένειες, αλλά μακροπρόθεσμα θα προκαλούσε άλλα προβλήματα, όπως, εκτός των άλλων, απώλεια οστικής μάζας. Ακόμα κι αν η πρακτική ήταν ασφαλής, πολλοί από εμάς μπορεί να μην πιστεύουμε ότι θα άξιζε να ζήσουμε μια μεγαλύτερη ζωή, αν αυτό σήμαινε ότι θα πρέπει να περπατάμε πεινασμένοι όλη την ώρα.
