Διεύθυνση: Σωρού 3-5, Μαρούσι
Οστεογονική φόρτιση: Η φυσική, μη φαρμακευτική απάντηση στη σκελετική υγεία
Η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται μια σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητάς τους. Τα οστά αποτελούν ζωντανούς ιστούς και βρίσκονται σε μια συνεχή διαδικασία αναδιαμόρφωσης μέσω της ταυτόχρονης δράσης των οστεοβλαστών και των οστεοκλαστών, που είναι κύτταρα τα οποία συμβάλλουν στην αναδόμηση και αποδόμηση των οστών αντίστοιχα. Όταν τα κύτταρα αυτά λειτουργούν σε ισορροπία, τη λεγόμενη ομοιόσταση, ο οστικός μας ιστός παραμένει σταθερός.
Όταν, λόγω ηλικίας ή παραγόντων που θα αναφέρουμε στη συνέχεια, η δράση των οστεοκλαστών γίνεται ταχύτερη από αυτή των οστεοβλαστών. Τότε, η ισορροπία αυτή διαταράσσεται και αρχίζουμε να βιώνουμε οστική απώλεια, η οποία δύναται να οδηγήσει αρχικά σε οστεοπενία κι έπειτα σε οστεοπόρωση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα οστά να αδυνατίζουν με πολλές συνέπειες για τη συνολική μας υγεία, μεταξύ των οποίων και ο αυξανόμενος κίνδυνος κατάγματος μετά από κάποια πτώση.
ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ HUNTE 2015
Η λέξη οστεοπόρωση προέρχεται ετυμολογικά από το πορώδες οστό.
Παρατηρώντας ένα υγιές οστό στο μικροσκόπιο θα δούμε ότι, σε γενικές γραμμές, μοιάζει με κηρήθρα. Σε ασθενείς με οστεοπόρωση, οι οπές και τα κενά στην κηρήθρα εμφανίζονται μεγαλύτερα από ό,τι σε ένα υγιές οστό.
Η οστεοπόρωση, επονομαζόμενη και «σιωπηλή νόσος», προσβάλλει και τα δύο φύλα, όχι όμως στον ίδιο βαθμό. Οι γυναίκες, κυρίως λόγω συχνότερων ορμονικών διαταραχών, φέρεται να είναι πιο επιρρεπείς στις συνέπειές της. Παγκοσμίως, 1 στις 3 γυναίκες & 1 στους 5 άνδρες κινδυνεύουν με οστεοπορωτικό κάταγμα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Σήμερα, στην Ευρώπη, περίπου 28 εκατομμύρια άνθρωποι εμφανίζουν χαμηλή οστική μάζα κι επομένως διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης (iofbonehealth.org).
Οστεογονική φόρτιση (Osteogenic loading)
To 1892 o Γερμανός ανατόμος και χειρούργος Julius Wolff διατύπωσε τη θεωρία ότι «Το οστό σε έναν υγιή άνθρωπο ή ζώο προσαρμόζεται στα φορτία τα οποία φέρει». (Νόμος του Wolff, source: wikipedia)
Με απλά λόγια, αν κατά μήκος του οστού ασκήσουμε προοδευτικά κάποιο φορτίο, το οστό αυτό με την πάροδο του χρόνου, ως προσαρμοστική απάντηση, θα αναδιοργανωθεί, για να γίνει πιο ισχυρό και να μπορεί να ανταπεξέλθει σε αυτό το φορτίο. Με ακόμα πιο απλά λόγια, για να δυναμώσουν τα οστά μας πρέπει να ασκήσουμε πάνω τους με ασφαλή τρόπο συγκεκριμένα φορτία. Τα τελευταία με τη σειρά τους «πυροδοτούν» στον εγκέφαλο, μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος, τη διαδικασία της σταδιακής ενδυνάμωσης των οστών μας.
Ο Νόμος του Wolff αποτελεί μια από τις θεμελιώδεις αρχές της ανθρώπινης φυσιολογίας και τη βάση της οστεογονικής φόρτισης, που είναι η διαδικασία μέσω της οποίας η άσκηση φορτίου στα οστά μας οδηγεί στη γένεση νέου οστίτη ιστού.
Πάνω σ΄ αυτήν ακριβώς τη διαδικασία βασίζεται και το σύστημα SPECTRUM της OsteoStrong, το οποίο αποτελείται από 4 ρομποτικά μηχανήματα μυοσκελετικής ενδυνάμωσης. Αυτό που καταφέρνει, μέσω μιας διαδικασίας προσομοίωσης, είναι η εθελοντική εφαρμογή, με έναν τρόπο φυσικό, ανώδυνο και απόλυτα ασφαλή, των ελάχιστων απαραίτητων φορτίων στο σώμα μας, ούτως ώστε να ενεργοποιηθεί η διαδικασία της δημιουργίας νέου οστού. Ποια είναι όμως αυτά τα ελάχιστα φορτία που απαιτούνται για την οστεογένεση;
Απάντηση στο ερώτημα αυτό ήρθε να δώσει η έρευνα των Deere & Tobias το 2012. Σύμφωνα με αυτήν, «το ελάχιστο φορτίο που απαιτείται να ασκηθεί στο ισχίο ενός ανθρώπου για να προκαλέσει την ενεργοποίηση της διαδικασίας της οστεογένεσης είναι 4,2 ΠΣΒ (Πολλαπλάσια Σωματικού Βάρους)».
Η περιοχή του ισχίου δεν επελέγη τυχαία από τους ερευνητές, καθώς το τελευταίο θεωρείται ίσως το πιο επιρρεπές σε κατάγματα και σίγουρα το πιο επίπονο στη διαδικασία επούλωσης οστό για ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας. Επίσης, ένα κάταγμα ισχίου σε προχωρημένη ηλικία εμφανίζει αρκετά υψηλά ποσοστά θνησιμότητας για τον καταγματία, ιδιαίτερα κατά τους πρώτους 12 μήνες μετά την επέλευσή του. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι κατά τη διάρκεια της συμβατικής άσκησης αντιστάσεων με βάρη, ο μέσος άνθρωπος επιτυγχάνει φορτία που κυμαίνονται μεταξύ 1,26-1,54 ΠΣΒ, νούμερα που απέχουν πολύ από το ελάχιστο προ-απαιτούμενο βάσει της εν λόγω έρευνας.
ΜΕΛΕΤΗ HUNTE 2015, BRISTOL
Το 2015 διενεργήθηκε στο Bristol της Αγγλίας μια έρευνα σε ένα δείγμα 50 γυναικών στα πρώτα στάδια της εμμηνόπαυσης. Η έρευνα αυτή είχε διάρκεια 12 μηνών και τα ευρήματά της αποτέλεσαν μέρος μιας ολοκληρωμένης meta-analysis 152 μελετών αξιολογημένων από ιατρούς με αντικείμενο την οστική μάζα. Οι μελέτες αυτές συγκρίνουν την επίδραση που έχουν στην αύξηση της οστικής πυκνότητας οι διάφορες αποδεκτές βάσει βιβλιογραφίας μέθοδοι, φαρμακευτικές ή μη, που χρησιμοποιούνται παγκοσμίως και οι οποίες είναι:
Και όλα αυτά βέβαια σε αντιδιαστολή με έναν καθιστικό τρόπο ζωής, χωρίς ενεργητική δραστηριότητα, με ή χωρίς τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής (ασβέστιο, βιταμίνη D3).
ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ HUNTE 2015
ΜΗ ΕΝΕΡΓΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ, ΧΩΡΙΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ
Η έρευνα ήρθε απλά να επιβεβαιώσει αυτό που είχε δημοσιευθεί το 2003 στο επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine.
Γυναίκες που διάγουν έναν καθιστικό τρόπο ζωής και δεν λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής δύνανται να απωλέσουν μέχρι και 1,9% της οστικής τους πυκνότητας ετησίως (νούμερο που σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να προσεγγίσει και το 3,5%), ιδίως κατά τα πρώτα έτη μετά την εμμηνόπαυση.
ΜΗ ΕΝΕΡΓΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ, ΛΗΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ & ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D3
Η έρευνα επιβεβαίωσε τα ευρήματα μιας συγκεντρωτικής ανάλυσης 29 τυχαιοποιημένων δοκιμών. Συγκεκριμένα κατέδειξε ότι η λήψη ασβεστίου και βιταμίνης D3 (μέσω διατροφής ή συμπληρωμάτων), πάντα σε συνδυασμό με άλλα δεδομένα, είναι ικανή να επιβραδύνει την απώλεια οστικής πυκνότητας στην περιοχή του ισχίου και της σπονδυλικής στήλης στη διάρκεια ενός έτους, κατά το ήμισυ της συνήθους απώλειας. Αυτό ισχύει και για ανθρώπους που διάγουν έναν καθιστικό τρόπο ζωής.
ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ, ΛΗΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ & ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D3
Κάποιοι τύποι ήπιας αερόβιας άσκησης όπως το γρήγορο περπάτημα, το κολύμπι ή η ποδηλασία, ενώ έχουν ευεργετικές συνέπειες για τη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος, δεν επιφέρουν καμία απολύτως αύξηση στην οστική πυκνότητα στις περιοχές του ισχίου και της σπονδυλικής στήλης. Αυτό συμβαίνει γιατί πολύ απλά μέσω των ασκήσεων αυτών δεν επιτυγχάνονται τα απαραίτητα κρουστικά φορτία που αναφέρθηκαν παραπάνω (4,2 ΠΣΒ), τα οποία θα ενεργοποιήσουν τη διαδικασία της οστεογένεσης.
ΟΛΙΚΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΔΟΝΗΣΗ, ΛΗΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ & ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D3
Η ολική σωματική δόνηση (Whole Body Vibration) μέσω των μηχανημάτων Viber Plate & Power Plate δεν επιφέρει καμία αύξηση στην οστική πυκνότητα στις περιοχές του ισχίου και της σπονδυλικής στήλης. Παρατηρήθηκαν, ωστόσο, κατά τη διάρκεια της έρευνας, θετικά αποτελέσματα όσον αφορά την ενεργοποίηση του μυός, τη βελτίωση της ισορροπίας και τη σωστή κίνηση.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΜΕ ΒΑΡΗ, ΛΗΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ & ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D3
Ασκήσεις αντίστασης με ελεύθερα βάρη δύνανται να επιφέρουν αυξήσεις στην οστική πυκνότητα στις περιοχές του ισχίου και της σπονδυλικής στήλης. Οι αυξήσεις αυτές μπορεί να προσεγγίσουν κατά μέσο όρο το 1% μέσα σε διάστημα 12 μηνών.
ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ, ΛΗΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ & ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D3
Γυναίκες που ακολούθησαν αγωγή με διφωσφονικά φάρμακα, τα οποία αποτελούν την πρότυπη φαρμακευτική συνταγογραφημένη περίθαλψη σε περιπτώσεις οστεοπενίας/οστεοπόρωσης, εμφάνισαν μέση αύξηση 1,6% στα επίπεδα της οστικής τους πυκνότητας κατά τη διάρκεια των 12 μηνών. Στα αρνητικά της μεθόδου αυτής μπορεί να περιλαμβάνονται σοβαρές παρενέργειες, όπως μεταξύ άλλων τα μη φυσιολογικά κατάγματα, ο αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου σε ανθρώπους με προδιάθεση και σοβαρές βλάβες της γνάθου. Επίσης, η αποτελεσματικότητα της χρήσης αυτών των φαρμάκων είναι επιστημονικά έντονα αμφισβητήσιμη, ιδίως όταν χορηγούνται για διάστημα μεγαλύτερο των 3 ετών. Σε κάθε περίπτωση, για τη λήψη αυτών των φαρμάκων είναι απαραίτητη η ιατρική συμβουλή.
ΟΣΤΕΟΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ, ΛΗΨΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ & ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D3
Τα αναβολικά φάρμακα συνταγογραφούνται σε ασθενείς που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο κατάγματος. Γυναίκες στις οποίες, κατά τη διάρκεια της έρευνας, χορηγήθηκε το αναβολικό φάρμακο Forteo εμφάνισαν μέση αύξηση οστικής πυκνότητας της τάξης του 6,15% σε ετήσια βάση στις περιοχές του ισχίου και της σπονδυλικής στήλης. Ωστόσο, οι σημαντικές παρενέργειες περιλαμβάνουν και σ΄ αυτήν την περίπτωση την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου για όσους έχουν κάποια προδιάθεση. Η χρήση αυτών των φαρμάκων δεν μπορεί να είναι μακροχρόνια και προϋποθέτει τη συστηματική ιατρική παρακολούθηση για την αποφυγή ανεπιθύμητων βλαβερών παρενεργειών.
ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ OSTEOSTRONG
Υπάρχουν ήδη 4 μελέτες σχετικά με το σύστημα SPECTRUM της OsteoStrong (και 3 ακόμα που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε πλήρη εξέλιξη σε Αυστραλία, Σουηδία κι Ελλάδα), που αποδεικνύουν ότι η αρχή της οστεογονικής φόρτισης, στην οποία βασίζεται, είναι μία από τις πιο θεμελιώδεις της ανθρώπινης φυσιολογίας. Τα ευρήματα του Hunte και των συνεργατών του κατά τη διάρκεια της έρευνας στις συμμετέχουσες γυναίκες ήταν πραγματικά εντυπωσιακά. Οι τελευταίες, ακολουθώντας απαρέγκλιτα το αυστηρό πρωτόκολλο που απαιτείται (συνεδρίες διάρκειας 10 λεπτών, 1 φορά την εβδομάδα, επίτευξη φορτίων κατ’ ελάχιστον 4,2 ΠΣΒ), κατάφεραν μέσες αυξήσεις οστικής πυκνότητας 13,6% στην περιοχή του ισχίου. Επιπλέον, το οστό που δημιουργείται είναι ποιοτικά ανώτερης σύστασης από αυτό που δημιουργείται με τη λήψη φαρμάκων. Ο λόγος είναι ότι το παράγει ο ίδιος ο οργανισμός μας. Καθώς τα φορτία που παρατηρούνται στη συγκεκριμένη μέθοδο οστεογονικής φόρτισης υπερβαίνουν το ελάχιστο καθορισμένο όριο ενεργοποίησης για τη δημιουργία του οστού, τα αποτελέσματα ξεπερνούν κατά πολύ εκείνα των άλλων θεραπειών.
